Ä°ZNÄ°K
KORUMA
PROJESÄ°
Kültürel Miras
Ä°znik, ismini aldığı gölün kenarında, etrafı daÄŸlarla çevrili verimli bir vadide kurulmuÅŸ; antik surlarla çevrili, halen küçük bir tarihi yerleÅŸimdir. Kent, çevresinde Tarih Öncesine tarihlenen dört büyük höyüÄŸü; geçtiÄŸimiz yıllarda keÅŸfedilen, su altı arkeolojik varlığı 1500 yıllık bazilikası; arkeolojik çalışmaların halen sürdüÄŸü kent merkezindeki Roma antik tiyatrosu; Helenistik Dönem ızgara plan ÅŸemasıyla geçmiÅŸin izlerinin son derece görünür olduÄŸu, arkeolojik varlığı oldukça zengin bir kenttir.
Ä°znik, arkeolojik mirası kadar anıtsal yapılarıyla da korunması gerekli bir yerleÅŸimdir. Bu yapılardan belki de ilk akla gelen ÅŸehri çevreleyen antik surlar olacaktır. Sırasıyla Selçuklu, Bizans ve Osmanlı devletlerine baÅŸkentlik yapmış olan bu kent, bu devletlerin erken dönem sanat, mimari ve kültürel geliÅŸimlerine de ev sahipliÄŸi yapmıştır. Kent Helen, Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerinin anıtsal yapılarıyla donatılmıştır.
Hıristiyanlığın erken dönemlerinde büyük öneme sahip olan bu kent, erken dönem kiliselerinin nadide örneklerine ev sahipliÄŸi yapmış; Osmanlı egemenliÄŸinde ise erken dönem cami, medrese gibi dini mimarinin örnekleri yine bu kentte yapılmıştır.
Bizans ve Osmanlı kültürlerinin gerek kültürel gerek sanatsal yaratılarının eÅŸine az rastlanır bir sentezini sunan Ä°znik, anıtsal mimarinin yanı sıra kırsal mimari mirasıyla da korunması gerekli bir yerleÅŸimdir. Antik ÇaÄŸdan günümüze deÄŸin tarımsal üretimin yoÄŸun ÅŸekilde devam ettiÄŸi bu verimli topraklarda kırsal yaÅŸam önemini halen korumaktadır. Kır ve kent iliÅŸkisinin görece korunduÄŸu Ä°znik, Türkiye kırsal mimari geleneklerinin nadide örneklerine ev sahipliÄŸi yapmaktadır.
Tarımsal üretimin yüzyıllardır devam ettiÄŸi, zeytin baÅŸta olmak üzere meyve üretiminde öne çıkan bu bölge, toprakla kurulan bu köklü iliÅŸkiden doÄŸan zengin bir kültüre sahiptir. Bu yanıyla Ä°znik, etnobotanik araÅŸtırmalar için önemli potansiyeller sunmaktadır.
Çini kazıları, Ä°znik
Kaynak: https://www.gazeteduvar.com.tr/iznikte-600-yillik-kirmizi-hamurlu-seramikler-bulundu-galeri-1538195
Ä°znik, asırlar boyunca süren, ancak Osmanlı egemenliÄŸinde zirveye ulaÅŸan ve kenti dünya çapında üne kavuÅŸturan seramik ve çinicilik sanatıyla özdeÅŸleÅŸmiÅŸtir. En geç 14. yüzyıla tarihlenen kentin Osmanlı çömlekçilik geleneÄŸi, 16. yüzyılda tekniÄŸinin zirvesine ulaÅŸmıştır. Bu dönemde ünü Osmanlı sınırlarını aÅŸan Ä°znik seramik ve çinileri, Avrupa sanatına esin kaynağı olmuÅŸtur (1). 2016 yılında UNESCO'nun 'Ä°nsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi'ne giren çinicilik geleneÄŸi, Türk-Ä°slam sanatının incelikli türü çini sanatının eÅŸsiz örneklerini vermiÅŸ Ä°znik'te, geçmiÅŸteki kadar olmasa da halen önemini korumaktadır.
​
​
​
Ä°znik zengin ve çeÅŸitli arkeolojik mirası, farklı kültürlerin eÅŸsiz anıtsal yapıları, geleneksel sivil mimarinin zengin örnekleri gibi somut kültürel miras deÄŸerlerinin yanı sıra, somut olmayan kültürel miras olarak adlandırılan deÄŸerleriyle de önemli bir miras alanıdır. 2021 yılında coÄŸrafi iÅŸaretlemesi yapılmış MüÅŸküle iÄŸne oyalarından, geleneksel halk oyunlarına, ÅŸenliklerden mutfak kültürüne kadar yaÅŸamın pek çok alanında köklenen bu somut olmayan kültürel miras deÄŸerleri, dünya mirası olma yolundaki Ä°znik'in sunduÄŸu zenginliklerdendir.
​
1. Tinelli, M. (2020). Avrupa ve Akdeniz Bölgelerinde Ä°znik ÇömlekçiliÄŸi. In Åž. Kılıç & K. Akalın (Eds.), UNESCO Dünya Mirası Olma Yolunda Ä°znik/Nicaea Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitabı (pp. 651–665). Bursa Kültür A.Ș.