20. yüzyıldan başlayarak İznik'te korumaya yönelik çeşitli çalışmalar gerçekleştirilmiştir. 1950’li yıllarda yapılan düzenleme ile Helenistik sokak dokusu yeniden ortaya çıkarılmıştır. Yine Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerinin arkeolojik verileri kazılarla ortaya çıkarılıp, belgelenmeye çalışılmış, Osmanlı yapılarında restorasyonlar yapılmıştır. Kültür varlıklarını daha çok tahrip olmaktan kurtarmak için yapılan bu çalışmalar, bazı tahribatları da beraberinde getirmiştir. Ortaya çıkarılan arkeolojik kalıntılar kazı sonrasında yeterince korunamamış, Osmanlı yapılarında gerçekleştirilen onarımlar mimarideki tarihsel belge niteliğindeki önemli ayrıntıları yok etmiştir. Kent dokusunda yapılan düzenlemeler ise toprak altı tarihsel verilerin yok olmasına neden olmuştur. 

​

Kentte, koruma amaçlı imar planları ile koruma çalışmaları sürdürülmektedir. İznik’te, çağdaşı kentleri tehdit eden büyüme potansiyeli henüz söz konusu olmamakla birlikte, kent arazisinden rant elde etme talebi, koruma amaçlı imar planlarının nihai biçimini kazanmasına engel olmaktadır. Halbuki İznik, bugün bile, kırsal çevresi ile bütünleşmiş ve hemen hemen sur içinde yaşamaya devam eden sosyal ve ekonomik verileri geleneksel ve kırsal yaşam biçimi ile modernleşme çabaları arasında biçimlenmeye çalışan bir yerleşmedir. 

​

Koruma alanının deneyimleri, bir yerleşmenin bütününe yönelik koruma eyleminin sadece yapısal müdahaleden ibaret olması ile başarılı sonuçlar elde edilemediğini göstermiştir. Bu, korunması gerekli alanların, fiziksel tanımlarının dışında, sosyal, ekonomik ve kültürel tanımlara da sahip olmasının doğal sonucudur. Ne var ki, sanayi öncesi tarımsal ekonomik yapıdan endüstriyel ekonomik yapıya geçiş sürecinde, yerleşmeler, tarihsel çevreyi oluşturan ya da besleyen sosyal, ekonomik ve kültürel özelliklerin önemli bir bölümünü ya da tümünü kaybederek, gelenekselden farklı içerikler kazanmışlardır. Yeniden yapılanma sırasında ortaya çıkan yeni sosyo-ekonomik veriler, yerleşmelerin fiziksel yapılarını da dönüştürmüş ya da değiştirmiştir. Böylece, yerleşmenin yeniden biçimlenen sosyal, ekonomik ve kültürel yapısı ile korunması istenen kentsel fiziksel yapı birbiriyle çelişir hale gelmiştir. Bu ise korunması gerekli kent mekânlarını; toplumsal yapının gerçeklerinden soyutlayarak koruma fikrini ve eylemini başından itibaren bir açmaza sokmaktadır. Bu nedenle, insanın ayrılmaz bir parçası olan fiziksel çevreyi, topluma rağmen değil onunla birlikte ele almak gereklidir. Başka bir deyişle, yerleşmelerin korunması gerekli değerlerinin yanı sıra sosyal, ekonomik ve kültürel özellikleri ve eğilimleri bir bütün olarak değerlendirilmelidir.